سندروم پای بیقرار(RLS)

به نقل از سایت “سیب کلینیک” ، پایگاه تغذیه و سلامتی

به طور کلی سندرم پای بیقرار(RLS) یک اختلال حرکتی می باشدکه به صورت یک اضطرار برای حرکت دادن پاها در هنگام خواب خود را نشان میدهد.

علائم RLS یا سندرم پای بیقرار 

این علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است و توصیف آن نیز مشکل است. اغلب مردم احساسی مثل مورمور شدن یا احساسی مثل حرکت حشرات روی پوست ، در پاهایشان دارند.البته این احساس کاملا” با درد ناشی از گرفتگی عضلانی متفاوت بوده و اغلب در ساق پا به وجود می آید، این وضعیت در حالت نشسته یا دراز کش بدتر می شودحال آنکه با دراز کردن یا حرکت دادن پاها بطور موقت بهبود پیدا میکند.
و اما این علایم را برخی از مردم در بازوها یا سایر قسمتهای بدنشان نیز دارند.
درعده ای از مردم ،این علایم گهگاه ایجاد می شود و در برخی دیگر همیشه وجود دارد.

ایجاد علایم شبانه باعث می شودکه بیمار مجبور شود که پاهایش را دراز کرده یا تکان دهد که معمولا این حالت مانع شروع یا ادامه ی خواب می شود و در نتیجه ی این مسائل است که خواب افراد مبتلا به RLS کیفیت خوبی ندارد و آنها به این ترتیب در طول روز احساس خستگی زیادی می کنند و معمولا نمی توانند کارها و فعالیتهای اجتماعی خود را به نحو احسن انجام دهند.

البته خواب آلودگی فقط یکی از مشکلات روزانه ای است که بیماری RLS یا سندرم پای بیقرار موجب می شود و از آنجایی که برای مدت طولانی بی حرکت نشستن ، باعث عود علایم می شود بنابر این این افراد در مسافرت با ماشین یا هواپیما و یا نشستن طولانی مدت در سینما یا جلسات کاری نیز مشکل دارند و اما اختلال در خواب و فعالیتهای روزانه ی فرد باعث اضطراب و افسردگی می گردد.

اغلب افراد مبتلا به RLS یا سندرم پای بیقرار در اندامها حرکات متناوبی دارند و این حرکات شامل بالا آوردن شست پا و مچ پا و خم کردن زانو ها و مفصل ران می باشد ومعمولا” به شکل پرش هایی در پا ویا لگد انداختن توصیف می شود.
حرکات متناوبی در اندامها یا همان PLMS در دوره های زمانی منظم و اغلب هر ۲۰ تا ۴۰ ثانیه و بیشتر مواقع در نیمه ی اول شب تکرار می شود. معمولا”این حرکات در پاها اتفاق می افتد ولی گاهی بازو ها را نیز درگیر میکند.

بنابر اینPLMS اغلب وقتی خواب هستید اتفاق می افتد وشما از وجودش بی اطلاع بوده و برآن هیچ کنترلی ندارید و ممکن است در موارد نادری فقط در زمان بیداری متوجه این حرکات بشوید.
و این برعکس RLS است چراکه در این حالت وقتی بیدار هستید حرکاتی در اندامهایتان ایجاد می شود که پاسخی ارادی می باشد به احساس ناخوشایند موجود در پاهایتان.

مانند RLS ،PLMS نیز باعث پایین آمدن کیفیت خواب می گردد و حرکات موجود در پاهای آنها باعث می شود مدت زمانهای بسیار کوتاهی از خواب بیدار شوند که بیداریهای « ریز» نامیده می شوند و باعث آشفتگی در کیفیت خوابشان می گردد. حتی گاهی ممکن است باعث شوند که فرد در طول روز، مثلا” در زمان مطالعه،تماشای تلویزیون، کار یا رانندگی، سریعا” به خواب برود.
همچنین PLMS ، باعث آشفتگی خواب همبستر شما نیز می شود و دائما” وی از لگد خوردن شکایت دارد.
این حرکات حتی باعث بهم ریختن ملحفه ها و رو انداز نیز می گردد.

شیوع RLS

اغلب RLS در افرادی که از سایر جهات سالمند اتفاق افتاده و در هر سن میتواند بروز کند و در هر دو جنس به یک میزان احتمال وقوع دارد.
از هر ۱۰۰ نفر تقریبا بین ۵تا ۱۵ نفر ،RLS را در زندگیشان زمانی تجربه کرده اند .
در علایم RLS ، دوره هایی از عود و بهبود، بدون هیچ دلیل مشخصی وجود دارد و بیشتر در خانمها و افراد سالمندان رخ میدهد.

در بچه ها RLS اشتباها دردهای ناشی از رشد تلقی میگردد و همچنین این دردها بچه ها را بی قرار و بی توجه می نماید که احتمال دارد با سندرم پرفعالیتی و نقص توجه(ADHD) اشتباه گردد.
همچنین RLS در خانمهای حامله بخصوص در ۶ ماهه آخر بارداری تشدید می گردد.
معمولا۸۰ در صد از افراد دچار RLS،PLMS نیز دارند ولی اکثر افراد مبتلا به PLMS، الزاما RLS ندارند.

علت RLS

علت اصلی RLS هنوز مشخص نشده است ولی آنچه به نظر می رسد این است که ماده ای شیمیایی در مغز بنام دوپامین در این زمینه نقش دارد پس به طور کلی داروهایی که میزان دوپامین مغز را افزایش میدهند باعث بهبود علائم RLS می گردند.

برخی شرایط طبی که باعث ایجاد علائم RLS می گردد 

– پایین بودن سطح آهن موجود در خون
– اختلال جریان خون در پاها
– اختلال اعصاب ناحیه ی نخاع یا پاها
– اختلالات عضلانی
– اعتیاد داشتن به الکل
– کمبود ویتامینها یا مواد معدنی خاص

و اما برخی مواردRLS، ارثی می باشد و تقریبا در ۵۰درصد افرادی که مبتلا به RLS هستند و هیچکدام از شرایط طبی فوق را ندارند، حتما فرد دیگری از اعضای خانواده آنها دچار این علایم بوده که این موضوع نشانگر ارثی بودن این بیماری می باشد و فرم ارثیRLS به دلایل نامشخص شدید تر است و به درمان به سختی جواب می دهد.
برخی داروها و مواد نیز صرف نظر از علت بوجود آورندهRLS ، علائم را شعله ور می سازد که آنها شامل داروهای رایج آلرژ ی و سرماخوردگی ، کافئین(قهوه) الکل و تنباکو می باشد.

تشخیص RLS

لازم است اگر به علائم RLS دچار هستید با یک متخصص خواب مشورت نمایید. در اغلب موارد، علائم RLS یا سندرم پای بیقرار آنقدر واضح است که بدون نیاز به هیچ تست آزمایشگاهی و یا عکسبرداری تشخیص مسجل می گردد.
معمولا” آزمایشات اضافی برای تشخیص سایر شرایط طبی که موجب RLS می گردد انجام می گیرد.
این آزمایشات شامل: مطالعات خونی ،عکسبرداری و آزمایش خواب نگاری شبانه (پلی سومنوگرافی) می باشد.

درمان RLS یا سندرم پای بیقرار

اولین قدم در درمان این است که بدانیم آیا بیمار مشکلاتی از قبیل کم خونی فقرآهن،دیابت،آرتریت و …دارد یا نه که در صورت وجود باید درمان شوند.
نکته این است که گاهی اوقات تشخیص و درمان این بیماری ، علایم RLS را برطرف می کند ولی گاهی نیز پیش می آید که علیرغم درمان این بیماری، علائم همچنان ادامه می یابد.

و اما برخی از افراد نیز مبتلا به نوع ارثی RLS هستند که البته بدون علت خاصی بوجود می آید. در این شرایط لازم است که تحت نظر یک متخصص خواب ، داروهای برطرف کننده ی علائم RLS برای فرد تجویز گردد.

داروهای متنوعی در این زمینه وجود دارد و حتی ممکن است یک دارو علائم شما را بهبود بخشد ولی داروهای دیگر تأثیری بر علائم بیماریتان نداشته باشد بنابراین در این شرایط پزشک شما ناچار است داروهای متفاوت را بر روی شما آزمایش نماید.